Trong lĩnh vực giáo dục, không có gì đáng quý hơn việc Khuyến học cho trẻ, trong việc Khuyến học, không có gì tôi thấy hiệu quả hơn việc Khuyến đọc cho trẻ. Vì sao ư? Vì 1 cuốn sách hay là tinh hoa cả 1 đời của một tác giả đã hấp thu tịn hoa từ hàng nghìn “vị thầy” đã lĩnh ngộ hàng vạn năm kinh nghiệm rồi. Trong khi một người thầy giáo chỉ có bấy nhiêu năm trải nghiệm, tiếp xúc ngắn ngủi, sao có thể đi kèm với 1 người giống như những bậc thiện tri thức ngàn đời!

Khi đọc sách, tôi thích đọc những cuốn sách của các nhà triết học Á Đông, Hy Lạp, một số học giả nổi tiếng người Đức hơn cả. Không phải vì người này giỏi hơn người kia, chỉ đơn giản vì từng câu chữ, ý nghĩa trong sách họ viết ra như khơi gợi sức sống ngủ quên trong tâm hồn tôi, sách đó thực sự đọc cho tâm hồn chứ không phải cho phần thể xác đơn thuần.

Cuốn sách này của một Thầy, Hoà Thượng Thích Thiên Ân, xuất thân từ Phú Vang, Huế, nhưng tu học phần lớn tại Nhật Bản, thiền Lâm Tế, và sau đó cống hiến cho lĩnh vực tôn giáo của Việt Nam và cuối cùng là những năm tháng cống hiến cho Đạo và giảng dạy tại Hoa Kỳ. Sách của thầy Thích Thiên Ân nói riêng, sách chả các bậc Cao tăng nói chung đều rất dễ dàng đi vào trong tôi, cho dù có những thuật ngữ cả tiếng Anh lẫn tiếng Việt tôi chưa từng nghe qua trong đời, chỉ là ngay lúc đó tôi chưa hiểu được, nhưng vào 1 khoảnh khắc nào đó trong đời, nó tự nhiên vỡ ra giống như việc gieo 1 hạt vào đất, khi đủ ẩm vs dưỡng chất nó nứt ra và nảy lên 1 mầm mới. Tôi hiểu rằng, đó là vì tôi đã từng gieo trong tâm hồn mình 1 ý niệm từ 1 người thầy nào đó!

Cuốn sách này không chỉ đơn thuần về lược sử đất nước Nhật Bản, một nước Á Đông có rất nhiều điểm tương đồng với Việt Nam, mà còn có cả một hành trình đi lên quật cường của một dân tộc vốn dĩ rất khó quần tụ do điều kiện tự nhiên thì cũng đã được đoàn kết với những tư tưởng nổi bật, những cá nhân kiệt xuất khai phóng dẫn dắt. Minh Trị Duy Tân, một sự đột phá của thời cận đại nhưng trước đó thì Hiến pháp 17 điều của vị Thánh Đức Thái Tử cũng thật ấn tượng với việc đưa luôn Phật giáo vào trong hiến Pháp với khả năng Đức trị kết hợp Pháp trị. Điều này khá tương đồng với những thời kỳ phong kiến cực thịnh của Việt Nam chúng ta, khi các vị Minh Quân một lòng phụng sự dân với tư tưởng Phật giáo dẫn dắt. Gần gũi nhất có lẽ là vua Lý Công Uẩn (Lý Thái Tổ), người đã dời đô về Thăng Long mang lại sự ổn định lâu dài cho dân tộc Việt, người được nuôi dưỡng bởi bậc hiền tăng, sư Vạn Hạnh, thấm nhuần tư tưởng Phật giáo từ tấm bé!

Thật khâm phục tư tưởng Minh Trị Duy Tân, chỉ từ năm 1868 mà đã chủ trương chỉnh lý triều đình với điểm nhấn thành lập chế độ Lưỡng triều nhiếp chính tương tự hệ thống Thượng Viện, Hạ viện của Quốc hội các quốc gia tiên tiến phương Tây lúc bấy giờ, chủ trương cho người trẻ đi khắp nơi trên thế giới để mang kiến thức về xây dựng đất nước…

Cách mà tác giả, thầy Thích Thiên Ân viết thật khó lòng rời mắt khỏi cuốn sách.

Ngàn lần tán thán công đức của Thầy!

Bài viết Thú đọc sách – Chủ nhật ngày 22 tháng 9 năm 2024 đã xuất hiện đầu tiên vào ngày Nghĩa NB.

Thời gian gần đây, những từ như cứu trợ, giúp dân, từ thiện… trở nên phổ biến ở Việt Nam. Trong nhà Phật, có Lục độ ba la mật là 6 pháp tu hàng đầu của Bồ Tát, trong đó pháp Bố thí ba la mật là Pháp đầu tiên trong 6 Pháp bao gồm: Bố thí, Trì giới, Nhẫn nhục, Tinh Tấn, Thiền định, Trí huệ. Hiểu biết về Bố thí ba la mật sẽ giúp cho việc từ thiện, giúp đời được tròn đầy và công đức trọn vẹn. Sau đây là một vài hướng dẫn, bản thân tôi đã học, đọc, tư duy nhiều năm và thực hành với bản thân để trong lòng cảm thấy viên mãn tròn đầy hơn. Trong bài viết này, tôi không cố gắng diễn giải hết mọi khía cạnh của Bố thí ba la mật như các loại bố thí: tài thí, pháp thí, vô úy thí. Tôi chỉ muốn chia sẻ những khía cạnh cá nhân hi vọng những ai đó cũng có niềm tin sâu sắc vào những điều tốt đẹp, tin Phật và tin vào chánh Pháp có thể chia sẻ được quan điểm nào đó để cùng nhau tinh tấn.

Giống như lời dạy của kinh điển về phương pháp thực hành Phật giáo phải bao gồm: Văn Tư Tu, cụ thể là đọc biết kinh điển, Tư duy về vấn đề nhắc tới trong kinh điển và Tu là thực hành những chỉ dẫn trong các kinh điển để rút ra các nghiệm chứng cá nhân.

Câu chuyện từ cách đây 30 năm

Cách đây 4 năm, khi tôi bắt đầu tham gia nhiều việc thiện nguyện mang tính chủ động hơn, tự giác hơn, có một Phật tử nói với tôi rằng “Từ thiện rất là tốt, nhưng khi nào cháu phải không còn thấy được Người cho, Người nhận và Vật cho thì đó mới thực là Bố thí”. Quả thực, tôi lúc đó đã đọc kinh điển Phật giáo tới hơn 20 năm (tôi bắt đầu đọc ngay khi tôi bắt đầu biết đọc và xem tranh Phật giáo trước khi tôi đi học mẫu giáo, những năm đầu 90) cũng không hiểu vì sao. Bởi vì, nếu không có người cho thì ai cho? Nếu không có người nhận thì ai nhận? Nếu không có vật để cho thì cho cái gì?….

Suy nghĩ sâu sắc về việc này tôi lật trở lại với Tính không của Phật giáo trong đó là cả một đại dương mênh mông những kiến giải với những mê lầm của người thường và vô số lần vấp ngã từ những mê lầm đó. Từ việc dễ dàng sa vào chủ nghĩa hư vô tới việc cực đoan hóa chủ nghĩa duy vật và cuối cùng lần mò tới Trung đạo, với các kiến giải cực kỳ sâu sắc của Ngài Long Thọ. Tôi hoàn thành bộ Trung đạo của ngài Long Thọ năm 2021, ở giai đoạn bắt đầu có những đợt đỉnh điểm của dịch Covid và lúc đó, tôi cùng những người đồng nghiệp và những con người tuyệt vời khác bắt đầu tham gia liên tục các mặt trận giúp bà con trong vùng dịch, từ việc hiến tặng những sản phẩm chống dịch của công ty có sẵn, tặng tiền, chở đồ, giải cứu nông sản, dịch tài liệu chuyên môn với các khuyến cáo để giúp mọi người có cách chăm sóc sức khỏe tốt hơn, bảo vệ bản thân và gia đình tốt hơn. Không có việc gì thấy hữu ích có lợi cho mọi người mà tôi không làm.

Nghĩ lại sau này, tôi thấy lúc đó, quả thực là một cơ hội thực hành không có gì tuyệt vời hơn cho pháp Bố thí ba la mật, đã từng nhiều khoảnh khắc tôi hoàn toàn quên đi bản thân mình là người cho vì lúc đó tôi là một với tất cả đồng bào của mình, tôi cũng quên luôn người mình cho và quên luôn thứ mình cho tất cả những thứ vật chất hữu hình lúc đó trong mắt tôi chỉ là phương tiện thiện xảo để thực hành Pháp bố thí. Công đức lúc đó quả thực tròn đầy, công ty tôi và cá nhân tôi vượt qua giai đoạn gian khó nhất mà tới bây giờ tôi cũng không hiểu tại sao nữa, vì một doanh nghiệp cực kỳ non trẻ, làm những sản phẩm phù hợp với dịch nhưng chỉ tập trung đi cho chứ không bán, thú thực lúc đó (bây giờ cũng vậy) bản thân tôi phải xoay xở đủ đường để duy trì hoạt động của công ty và duy trì tài chính cho bản thân để nuôi thân, nuôi con, không dư dả chút nào. Sau này, tới tận bây giờ, thi thoảng kế toán vẫn hỏi tôi “hóa đơn của mấy sản phẩm Higado hồi đó lấy rồi trên báo cáo tồn, sếp để đâu rồi. Chẳng giấu gì, hồi đó tôi cho nhân viên, tôi cho bạn tôi là một bác sỹ tuyến đầu chống dịch cùng đồng nghiệp của bạn ấy, tôi cho các bác sỹ đang trực trong viện mà là những người cộng tác với công ty tôi ở thời điểm đó, cho hết rồi” . Quả thực, tôi làm sai luật là không xuất hóa đơn giải trình việc cho tặng đó nhưng tôi nghĩ mình đã làm đúng luật của nhân quả và tạo hóa, tôi đi cho và không nghĩ tới bản thân và nghĩ tới hậu quả mà bản thân có thể phải chịu.

Và tôi tin, rồi tôi áp dụng, đầu tiên là máy móc, sau đó là dần hiểu….

Quả thực, khi nghe cô Phật tử dạy tôi về tính không trong Bố thí ba la mật rằng không có người cho, không có người nhận, không có vật cho. Tôi suy nghĩ và áp dụng sau đó tôi lắng nghe trong sau thẳm tâm hồn để xem sự thay đổi những rung động nhỏ nhất như thế nào, mình có thực sự hạnh phúc khi mình làm vậy không, mình có cảm thấy thoải mái không. Tôi đi làm từ thiện, đi giúp ai tôi giúp trong im lặng, và thực tế là tôi luôn nhớ lời Phật dạy, trong 1 ngày nếu chúng tôi không liên tục để cho những niệm tốt những suy nghĩ về việc phát triển, giúp người nổi lên thì chắc chắn các niệm xấu sẽ nổi dậy, đó là pháp Chánh niệm và việc tinh tấn trong tu tập. Vậy nên, không có lúc nào tôi không nghĩ tới việc hôm nay mình sẽ giúp ai đó, hôm nay mình sẽ phải làm việc gì có lợi cho mọi người, tuần này, tháng này, năm này… cứ như vậy nhiều năm nay liên tục.

Tôi tin rằng, điều đó đã giúp ích đáng kể giúp tôi có sức khỏe và cơ thể như hiện nay tôi có, một cơ tuổi thơ oặt oẹo với không biết bao nhiêu thuốc men, dao kéo trên người, với những vấn đề từ tiêu hóa tới thần kinh. Ngày xưa, một năm trung bình tôi có 12 đợt ốm. Tôi không phải người bi quan nhưng tôi không bao giờ quên có đợt ốm rất nặng cấp 2, tôi nằm trong phòng nhìn ra cửa sổ là gốc cây quỳnh cành dao tự tay tôi trồng, là gốc cây Bưởi ông nội tôi trồng, đợt đó ốm lâu lắm, riêng lúc ốm tôi đọc hết 2 cuốn tiểu thuyết dày, trong đó có 1 cuốn là bá tước Dracula, vẫn còn nhớ cảm giác gai lạnh khi đọc cuốn đó, à, hình như đợt đó tôi còn đọc luôn cả một phần cuốn Ruồi trâu. Cũng có lúc, tôi nghĩ chắc mình sắp chết, chắc lúc đó tôi cũng ám ảnh bởi câu chuyện Chiếc lá cuối cùng nên suy nghĩ đôi khi hơi tiêu cực, mà quả thực mệt quá nên vậy. Lên tới lớp 12 hoặc quanh quanh thời điểm đó, tôi đã biết thế nào là kháng kháng sinh khi cơ thể tôi chỉ bị viêm họng thôi (mặc dù đã cắt amidan trước đó) nhưng chẳng còn đáp ứng với hầu hết các kháng sinh thông thường, bác sỹ cho tôi dùng Tavanic tức Levofloxacin chỉ để điều trị bệnh viêm họng vì tôi đi khám mãi, uống thuốc mãi chẳng khỏi. Tôi cũng không chơi được bóng rổ vì ổ khớp tôi viêm với khô đét lại từ năm đầu đại học (2006), phải tiêm corticoid vào ổ khớp từ lúc đấy, hình như thầy Ân tiêm cho tôi bên Bạch Mai, nếu tôi nhớ không nhầm.

Sau những ngày tháng lăn lộn với mùi thuốc kháng sinh, mùi thuốc sát trùng, dần dà, tâm hồn tôi lắng xuống, tôi bắt đầu có khả năng đau khi nhìn người khác đau, tôi thấy buồn khi nhìn người khác đau khổ, tôi thấy trống trải khi không biết mình sinh ra để làm gì, tôi thấy thương một cái ông béo thường đạp xe trên đường Quang Trung, Hà Đông, khi tôi khi học ở trường Nguyễn Trãi, Nguyễn Huệ, vì ông ấy nhìn giống bố tôi, tôi nghĩ, chắc bố tôi bụng to vậy cũng mệt lắm, nặng nhọc lắm. Tôi thấy thương những người đàn bà gầy mòn héo hon, vì họ giống mẹ tôi, chắc bà cũng vất vả lắm, lúc vội đón con trời mưa cũng chỉ có xé túi nilon khoác lên người thay áo mưa để đi cho kịp. Tôi ân hận vô cùng vì hồi đó lắm lúc tôi đã có cảm giác xấu hổ khi mẹ mình nhìn không được sang trọng như mẹ của các bạn khác… Bây giờ, tôi ân hận lắm!

Rồi cứ thế….

Tôi bắt đầu đọc nhiều hơn về Phật pháp, sâu hơn về Tứ diệu đế, Về Bát chánh đạo, Về Lục độ ba la mật, Về thập nhị nhân duyên… Góc nhìn về thế giới của tôi chuyển hóa mạnh mẽ mỗi lần đọc xong một cuốn sách của những bậc thầy tâm linh. Tôi bắt đầu có khả năng cảm nhận tốt hơn, bắt đầu ý thức được sư nông cạn trong tư duy của chính mình, bắt đầu cơ duyên đưa tôi tới những chướng ngại lớn hơn trong cuộc đời, đưa tôi tới những người Thầy có thể cho tôi những lời khuyên mà tôi tin rằng, có ai đó đang dõi theo tôi và cử những người đó trao truyền lại cho tôi để tôi hiểu hơn rằng Mọi trở ngại tôi gặp trong đời mình là biểu hiện thành hình hài của những gì trong tâm tôi, khi tâm mình thông khì mọi thứ cũng thông. Tôi không còn thấy sợ hãi nữa, tôi có nhiều thứ sai lắm, nhiều thứ tôi ngu lắm, nhưng tôi hiểu rằng, mình đang trên đạo lộ của sự khai sáng, mình cần phải dùng những thất bại đó để gọt giữa bản thân, không phải để bỏ cuộc, mà là 1 cơ hội để chinh phục cái tôi, để biết rằng cái tôi cũng là ảo giác từ nhân duyên sinh. Tôi của 10 năm trước và tôi bây giờ, chẳng giống nhau nữa, nhân duyên khác rồi, tôi không phải là tôi đã từng. Miễn là chừng nào còn đi trên con đường đúng đắn, thì không cần sợ hãi.

Khi cùng nhau góp tay xây cầu cho bà con, tôi luôn tự nhủ trong lòng là mình tuân theo những chỉ dụ của Bồ tát trì địa để thực hiện, không phải của mình, không phải cho người, không có gì được cho ở đây cả và mọi thứ tròn đầy. Khi đồng ý chung tay để hỗ trợ bà con bị ảnh hưởng nặng trong cơn bão lũ, chẳng nghĩ mình có thể nhận được gì, cũng hạn chế tối đa hình ảnh với mục đích câu like, câu view, tôi chỉ mong ít người biết tới hoạt động của mình, chỉ muốn những người rất thân thiết và thấu hiểu cùng với tôi chia sẻ được theo sức mỗi người, để cùng nhau chúng ta tạo những thay đổi tích cực, cho chính chúng ta….

Kết!

À, thôi không lan man, cuối cùng thì Bố thí đúng cách theo Phật giáo thì tôi tin rằng chúng ta chỉ cần nhớ, hiểu và áp dụng đúng “Bố thí vô tướng, Độ sanh vô ngã” tức là: khi thực hành pháp bố thí cần phải giữ chân tâm được bình thản, không thấy người cho thì sẽ không đòi hỏi sự báo đáp, không thấy người nhận thì sẽ không cảm thấy dục tính ngã mạn bị nổi dậy, không có cảm giác đang ban ơn, và không thấy vật cho đi là diệt trừ được lòng tham, sự ích kỷ. Bằng cách đó, công đức của chúng ta tròn đầy!

Bài viết là những suy nghĩ lan man và sự đúc rút ngắn gọn trong thời gian đi làm, sống, đọc, tư duy và tìm hiểu. Tôi cũng có những suy nghĩ khác, nhưng chỉ mong muốn tự viết cho mình như một lần đúc kết lại những gì đã qua và những gì đang trải qua để sau này mạnh mẽ hơn khi bước tiếp trên con đường mình đã chọn.

Trong một số bài tới có lẽ tôi sẽ dành thời gian để đúc kết lại những điều cơ bản trong Phật giáo dựa trên đúng phương pháp Văn, Tư, Tu của bản thân đã trải qua, thay vì trích dẫn đơn thuần các kinh điển.

Bài viết Bố thí Ba la mật, một chỉ dẫn để việc Bố thí, từ thiện được công đức tròn đầy đã xuất hiện đầu tiên vào ngày Nghĩa NB.

Jobs bị buộc thôi việc vào năm 1985 và quay trở lại Apple vào năm 1997. Sau nhiều năm quản lý yếu kém, công ty chỉ còn có giá trị 3 tỷ USD (Microsoft trị giá 148 tỷ USD). Cổ phiếu Apple chạm mức thấp nhất trong 12 năm, lời khuyên của tỷ phú Michael Dell lúc đó dành cho Apple là “Đóng cửa và trả lại tiền cho các cổ đông.”

Nhưng Jobs lại có kế hoạch khác…

Động thái đầu tiên của ông đã gây chấn động Thung lũng Silicon: Jobs đàm phán khoản đầu tư 150 triệu USD từ đối thủ truyền kiếp Microsoft. “Chúng tôi cần tất cả sự trợ giúp có thể nhận được,” anh nói với khán giả Macworld 1997 (những người đã la ó anh). Thỏa thuận này giúp Apple có thêm thời gian quan trọng, nhưng liệu đã đủ?

Khi các vấn đề về dòng tiền ngay lập tức được giải quyết, Jobs chuyển sự chú ý sang dòng sản phẩm rộng lớn và khó hiểu của Apple. Công ty đang sản xuất hơn chục phiên bản khác nhau của Macintosh, cũng như máy in, máy ảnh kỹ thuật số và các thiết bị khác. Jobs cảm thấy điều này thật đáng ghê tởm.

Ông đã vẽ một ma trận 2×2 đơn giản và tuyên bố Apple sẽ chỉ tập trung vào 4 sản phẩm cốt lõi: Máy tính để bàn và máy tính xách tay dành cho người tiêu dùng và chuyên gia. Sự đơn giản hóa tàn nhẫn này khiến nhiều người phải ngạc nhiên nhưng nó cần thiết và trở thành trọng tâm trong triết lý của Apple.

Một chiếc máy tính tất cả trong một đầy phong cách, đầy màu sắc, tương phản hoàn toàn với những chiếc hộp màu be đang thống trị thị trường. Nó đã thành công ngay lập tức, bán được 800.000 chiếc trong năm tháng đầu tiên. Apple đã trở lại cuộc chơi.

Tuy nhiên, Jobs chỉ mới bắt đầu…

Steve nhận ra rằng trong 12 năm ông vắng bóng, thương hiệu Apple đã trở nên cũ kỹ và nhàm chán. Nó cần nhiều hơn là một sản phẩm tuyệt vời – nó cần một tiếng kêu gọi tập hợp. Đó là thời điểm Jobs phát động chiến dịch tiếp thị “Nghĩ khác biệt” năm 1997 để hồi sinh thương hiệu.

Tôn vinh những người không phù hợp và nổi loạn, nó tái định vị Apple, một lần nữa định vị nó là một thương hiệu sáng tạo, thú vị và thú vị. Giống như trong triều đại đầu tiên của ông. Nhận thức của công chúng về Apple đang bắt đầu thay đổi. Apple lại ngầu nữa rồi!

Thay đổi ngành âm nhạc

Khi thiên niên kỷ mới bắt đầu, Jobs đặt mục tiêu vào ngành công nghiệp âm nhạc. Năm 2001, Apple tung ra iPod với hứa hẹn “1.000 bài hát trong túi bạn”. Doanh thu ban đầu rất khiêm tốn nhưng sự ra mắt của iTunes Store vào năm 2003 đã tạo ra một hệ sinh thái liền mạch cho âm nhạc kỹ thuật số.

Hệ sinh thái iPod-iTunes đã thay đổi cuộc chơi và sự phổ biến của iPod bùng nổ. Đến năm 2007, Apple đã bán được chiếc iPod thứ 100 triệu, trở thành máy nghe nhạc kỹ thuật số bán chạy nhất mọi thời đại. Ngành công nghiệp âm nhạc sẽ không bao giờ giống nhau.

Sự ra đời của iPhone

Năm 2007, Steve Jobs bước lên sân khấu và cho ra mắt một sản phẩm có thể thay đổi mọi thứ: điện thoại Iphone. “Một chiếc iPod, một chiếc điện thoại và một thiết bị kết nối Internet,” Jobs tuyên bố. “Bạn hiểu không? Đây không phải là ba thiết bị riêng biệt. Đây là một thiết bị.

Mọi người thở hổn hển. Ngành công nghiệp chế giễu. Nhưng Jobs biết đây không chỉ là một chiếc điện thoại. Đây là tương lai trong túi của bạn. Với giao diện cảm ứng đa điểm đẹp mắt và khả năng duyệt web đầy đủ, iPhone đã khiến những chiếc BlackBerry trông giống như đồ cổ chỉ sau một đêm. Apple đã bán được 1 triệu chiếc trong 74 ngày và hàng tỷ đô la theo sau đó.

Nó không chỉ thay đổi điện thoại, nó còn thay đổi chúng ta. Cách chúng ta giao tiếp, làm việc, vui chơi và nhìn thế giới. iPhone đã khai sinh ra nền kinh tế ứng dụng, giết chết toàn bộ ngành công nghiệp và đưa Apple trở thành ông vua công nghệ. Jobs không chỉ dự đoán cuộc cách mạng di động. Ông đã thực sự khiến nó bùng cháy.

iPad ra đời

Nhưng Apple vẫn chưa hoàn thành việc lật đổ mọi tầng lớp xã hội. Năm 2010, Steve Jobs ra mắt iPad, tạo ra một loại thiết bị máy tính bảng mới. Bất chấp sự hoài nghi của ngành, iPad đã trở thành sản phẩm mới được chấp nhận nhanh nhất trong lịch sử công nghệ.

Và Apple Stores định hình lại hoạt động bán lẻ

Ngoài sản phẩm, Jobs còn định hình lại hoạt động bán lẻ thông qua Apple Stores. Không giống như các cửa hàng công nghệ thông thường, những cửa hàng đầy phong cách này cho phép khách hàng trực tiếp sử dụng thiết bị. Cách tiếp cận tương tác này thúc đẩy doanh số bán hàng và lòng trung thành, đưa Apple Stores trở thành nhà bán lẻ có doanh thu trên mỗi mét vuông cao nhất ở Hoa Kỳ vào năm 2009.

Chấm dứt chia sẻ hệ điều hành của Apple

Jobs cũng chấm dứt việc cấp phép hệ điều hành của Apple cho bên thứ ba, một động thái gây tranh cãi ban đầu ảnh hưởng đến doanh thu. Ông tin rằng việc kiểm soát phần cứng và phần mềm là chìa khóa mang lại trải nghiệm tốt nhất cho người dùng. Nếu không có sáng kiến ​​này, thành công vang dội của iPhone, iPad và Mac sẽ không thể đạt được.

Tại Apple, Jobs nổi tiếng với sự chú ý đến từng chi tiết, nỗi ám ảnh và khả năng xây dựng những đội ngũ đẳng cấp thế giới. Ông đã đưa Tim Cook vào để hợp lý hóa hoạt động. Anh hợp tác chặt chẽ với giám đốc thiết kế Jony Ive để tạo ra những sản phẩm vừa đẹp vừa tiện dụng.

Kết quả viên mãn sau 14 năm cầm quyền trở lại

Kết quả 14 năm cầm quyền của Steve Jobs là điều hiển nhiên: Năm 1997, khi Jobs trở lại, giá trị thị trường của Apple là khoảng 3 tỷ USD. Đến năm 2011, khi Jobs từ chức CEO, giá trị thị trường của Apple đã tăng vọt lên hơn 350 tỷ USD. Trong thời gian này, cổ phiếu của Apple đã tăng 9000% (90 lần)

Công ty của ông, từng 90 ngày nữa sẽ phá sản, hiện là công ty có giá trị nhất thế giới. Đáng buồn thay, Jobs, 56 tuổi, qua đời vào ngày 5 tháng 10 năm 2011, ngay sau khi trao quyền điều hành cho Tim Cook. Nhưng nền tảng mà ông xây dựng vẫn tiếp tục đẩy Apple lên những tầm cao mới.

Năm 2018, dưới sự lãnh đạo của Cook, Apple đã trở thành công ty Mỹ đầu tiên đạt giá trị thị trường 1 nghìn tỷ USD. Đến năm 2024, giá trị này đã tăng gấp ba lần lên khoảng 3 nghìn tỷ USD.

Steve Jobs không chỉ cứu Apple. Ông đã cách mạng hóa máy tính cá nhân, âm nhạc kỹ thuật số, các cửa hàng bán lẻ, thị trường máy tính bảng và điện thoại di động. Tầm nhìn của ông không chỉ biến đổi một ngành công nghiệp mà còn định hình thế kỷ 21. Đây là một câu chuyện dành cho mọi doanh nhân, những người muốn thay đổi thế giới để trở nên tốt đẹp hơn.

Bài viết Steve Jobs và câu chuyện thần kỳ vực dậy Apple trong 90 ngày bên bờ vực phá sản đã xuất hiện đầu tiên vào ngày Nghĩa NB.

Đợt này nhiều thất bại hơn thành tích, nhiều nỗi lo hơn niềm hân hoan, nhiều muộn phiền hơn niềm vui… Có lẽ chờ đợi một ngày nào đó sự cân bằng lặp lại thì ta sẽ có cả một mảnh âm dương cân bằng. Lắm lúc muốn từ bỏ, muốn chạy trốn nhưng trốn đi đâu được, mình từ bỏ thì ai là người gánh vác những gì mình đã bày ra? Thôi thì không vì ai cả, vì cái sự sinh tồn này và vì ân sủng của tạo hóa đã cho ta có cái thân thể toàn vẹn với những cơ duyên không thể nào “đúng hơn”.

Những sự dở dang…

Trước Tết, có tiếng nói bên trong thúc giục tôi phải hoàn thành việc diễn giải 27 luận trong Trung Quán Luận của ngài Long Thọ, thế nhưng gần tới tết năm sau rồi vẫn chưa có một chương nào được dịch giải. Đây là một sự báng bổ với niềm tin của bản thân và sự xa rời của bản thân với thế giới tâm linh trong suốt thời gian vừa qua. Chẳng thể đổ lỗi cho điều gì, do danh lợi tình cả mà thôi. Chắc qua Phật Đản, tôi sẽ bắt tay hoàn thành mỗi tháng 1 chương với tất cả lòng thành kính và tâm huyết của mình, với tất cả nỗi sợ hãi ngày cuối cùng với câu hỏi “nếu hôm nay là ngày cuối cùng của mình, tôi sẽ làm gì”.

Rồi việc học cũng chưa xong, cũng thấy mệt chả muốn làm đề tài nữa mặc dù thi cử xong hết rồi. Rồi việc xuất khẩu, thêm bao thủ tục, thêm bao thứ liên quan mà với cái tính cầu toàn của tôi, tôi không muốn bỏ sót chi tiết nào, muốn đã nổ là phải nổ luôn, không thể dù vì 1 sợi tơ vướng vào mà hỏng một kiệt tác, lỗi này là bệnh OCD của bản thân, không gì khác.

Những sản phẩm đã ấp ủ thử nghiệm, ý tưởng cải tiến… tất cả đều ngủ vùi trước cơm áo gạo tiền, trước những lo toan cho việc phải kiện toàn bộ máy, phải tối ưu chi phí, phải tối giản nhân sự, phải sử dụng hiệu quả từng đồng vốn khó nhọc bỏ ra, phải đòi bằng được những khoản nợ khó đòi và chấp nhận mất trằng tiền tỷ vì đối tác không thể trả nợ hoặc không muốn trả. Chẳng còn gì hoàn hảo trong mắt của một người ám ảnh bởi sự hoàn hảo.

Tôi không theo đuổi tiền bạc, tôi theo đuổi những dấu ấn bất tử, nhưng…

Tôi tin vào luân hồi, không phải chỉ từ kiếp này sang kiếp khác, mà điều đó đúng với ngay từ khoảnh khắc này sang khoảng khắc khác. Lý do đơn giản vì suy cho cùng cả sự tồn tại của dải ngân hàng cũng không bằng một cái chớp mắt của đấng sáng tạo. Bạn nghĩ cuộc sống 100 năm của mình dài hay ngắn? Hãy tưởng tượng một kiếp sống nào đó bạn là một con giun, một con ruồi giấm… 1 kiếp sống đó là ngắn hay dài? Chẳng có gì là dài với ngắn, một vòng tròn to hay 1 vòng tròn nhỏ đều là một vòng tròn.

Đa số con người sinh ra đều muốn trọn một kiếp sống với đầy đủ học hành, làm việc, xây dựng gia đình, xây dựng sự nghiệp, già, chết… Tất cả đó nằm trong đúng quy luật sinh lão bệnh tử. Có sinh ắt có diệt. Không sinh thì không diệt, đó là Pháp, nhưng Pháp khả thuyết bất khả Pháp, nên cơ bản chẳng thể giảng cho tới tận cùng. Theo đuổi những dấu ấn bất tử là theo đuổi cái bất khả tri đó, là theo đuổi cái hành trình tưởng chừng như vô tận đó, nhưng cái vô tận đó cũng chẳng có gì nằm ngoài lòng bàn tay của Thượng đế. Nói tới Thượng đế, đây không phải ý tôi nói về Thượng đế trong tôn giáo, tôi nói tới The All, nói về một khái niệm thay vì một sự hiện hữu, vậy nên gạt bỏ yếu tố tôn giáo đi, chúng ta nói về những khái niệm và lý tưởng.

Tiền bạc không gì khác ngoài phương tiện giúp chúng ta có khả năng sinh tồn. Chưa có thời kỳ nào minh chứng rõ ràng tác dụng của tiền bạc như thời kỳ hiện tại. Chúng ta có giáo dục miễn phí, chúng ta có thể học tập miễn phí gần như mọi thứ trên internet. Ngoài ra, với sự chân thành và cầu thị, có vô số những người thầy uyên thâm sẵn sàng chia sẻ cho những kẻ ăn mày tri thức để đổi lấy không gì hết ngoài sự thỏa mãn mong muốn cho đi của bậc thiện tri thức đó. Tiền bạc, trở nên nhạt nhòa hơn về mặt vai trò trong công cuộc truy cầu tri thức. Ngay khi mở công ty dược Innocare, cá nhân tôi không mong cầu tiền bạc cho bản thân, tôi mong cầu sự thịnh vượng cho doanh nghiệp, sự thoải mái về vật chất cho nhân viên – đối tác. Đặc biệt tôi mong ước hiện thực hóa ước mơ chăm sóc của bản thân tới những người cùng cảnh ngộ ốm đau, bệnh tật giống như mình trước đây…

Nhưng…

Vẫn là một chữ NHƯNG. Hóa ra, tiền bạc quan trọng hơn hẳn những gì tôi nghĩ cho bản thân. Đó là cứu cánh cho doanh nghiệp, là thứ giúp ta giải quyết những sai lầm ta mắc phải trong khi tồn tại trong xã hội. Việc ta làm dù có tốt, mà không đúng luật, ta phải trả cái giá cho nó. Nếu kinh doanh, không hiểu thấu hết về luật pháp, mà thực sự cũng khó ai hiểu được hết, thì dĩ nhiên, sẽ có người tới để nói với ta rằng, bạn bị phạt tiền vì điều sai này, vì điều sai kia. Hãy chấp nhận chúng như những bài học và vui vẻ đón nhận, nhưng cũng hãy nhớ rằng, lúc này, tiền bạc giúp ta yên tâm hơn trong việc theo đuổi giấc mơ, chứ nó không còn đơn thuần là một dạng vật chất cơ bản để cung cấp các nhu cầu ăn ở mặc nữa!

Vậy nên, tất cả nguồn lực đợt này đổ vào nước Mỹ với mong muốn lấy được càng nhiều tiền của nước Mỹ càng tốt vì basically, lấy tiền ở VN khó ghê, đã ít rồi mà lại phải chia nhiều. Nhưng mà chả có cái chặng đường nào nó đơn giản cả, ngã nối tiếp ngã, nhưng cơ hội thì ngày một nhiều, ngày càng sáng rõ. Cơ bản là lúc nào cũng có người đồng hành thì bản thân cũng không thể yếu đuối được, nếu đã dựa vào nhau, chỉ cần 1 người dao động, tất cả những người còn lại đều sẽ như vậy. Lắm lúc mỏi quá, mệt quá thì tự động viên an ủi bản thân, rồi sóng gió sẽ qua, nếu mình đang cố gắng làm lợi cho dân mình thì hẳn những đồng bào cũng sẽ ủng hộ mình thôi…

Rồi những câu hỏi tại sao cứ thế nhảy nhót trong đầu

Tại sao phải mở công ty trong khi đi làm thuê cũng ổn, tại sao lại phải làm sp Việt trong khi thế mạnh sẵn có về khả năng đàm phán, làm việc xuyên biên giới, về hình thức tác phong cơ bản rất được Tây ưa chuộng. Tại sao lại phải tự mày mò nghiên cứu làm chủ công nghệ thay vì sử dụng những thứ có sẵn hoặc đơn giản làm gia công, dành tiền cho xây dựng hệ thống vs làm mkt… Sự cố chấp trong tôi tin tưởng rằng, nếu không thể làm sản phẩm của mình thật tốt, tốt nhất thì đừng cố bán, đừng cố tìm cách để bán cho người dùng. Nếu nó không thể tốt nhất trong một phân khúc nào đấy thì tốt nhất là dẹp vì càng nhiều người dùng thì cái uy tín của mình càng giảm đi. Với công ty quy mô siêu nhỏ như của mình, nghiên cứu cả chục sản phẩm chỉ tung ra 1-2 sản phẩm xuất sắc nhất, đó là điều dễ hiểu vì chẳng đủ tiền để mà sản xuất cả 10 sản phẩm, kể cả đủ tiền sx 10 sản phẩm thì cũng chẳng có khả năng truyền thông, giới thiệu hết sp, thậm chí in tờ rơi cho 10 sp cũng quá tốn kém so với việc chỉ đầu tư 1-2 sản phẩm. Điều này dẫn tới một hậu quả là việc phát triển hệ thống cũng trở nên khó khăn hơn khi mỗi lần đi gặp khách hàng chỉ có vài sp để giới thiệu. Innocare pharma có tới gần 5 năm phát triển nhưng thực tế hiện nay chỉ có Súc họng PlasmaKare, Xịt họng PlasmaKare, Xịt mũi PlasmaKare, Rửa mũi xoang PlasmaKare, Gel PlasmaKare No5, Xịt da chống muỗi PlasmaKare… 3 trụ cột của Innocare là Innocare Trinity thì nay mới chỉ có trụ cột đầu tiên PlasmaKare mà vẫn chưa hoàn thiện…. Quá vất vả!!!

Để trả lời tất cả những câu hỏi tại sao kia thì chắc chỉ có thể giải thích vì sự cố chấp của bản thân và niềm tin mãnh liệt và khả năng của những con người Việt Nam trong chặng đường tiến tới chinh phục thế giới thông qua khoa học và kinh thương. Tôi tin rằng, nếu chúng ta dồn hết tâm sức cho một điều gì đó mà không toan tính vụ lợi cho cá nhân thì một ngày nào đó Giấc mơ của mình nhất định sẽ thành sự thật.

Mọi thứ có thể suy tàn, nhưng Ý tưởng thì không

Chúng ta đang tồn tại trong không gian tâm linh của những ý tưởng, xung quanh chúng ta là ngập tràn những ý tưởng của những người kiến tạo nên thế giới như ta thấy hiện tại. Ý tưởng về một trái đất hình cầu, ý tưởng về một hệ thống các hành tinh xoay xung quanh mặt trời và hệ mặt trời trong dải ngân hàng… Ý tưởng về sự chuyển hóa năng lượng, ý tưởng về sự vận động của xã hội trong cấu trúc đa thành phần. Hoặc gần đây nhất, tôi có trả lời về một vấn đề rất nóng bỏng hiện nay, về Bitcoin. Chúng ta hiểu đơn thuần Bitcoin là tiền mã hóa, tiền mã hóa có nghĩa là được mã hóa bằng một kiểu mã hóa cụ thể là SHA256 tức là nhiều kiểu đầu vào khác nhau cho đầu ra mã hóa có kích thước cố định là 256 bit. Đây là phương pháp mã hóa có độ an toàn cực cao và vẫn được sử dụng ở cấp độ an ninh cao nhất như bộ quốc phòng Hoa Kỳ chẳng hạn. Tuy nhiên, với sự phát triển của máy tính lượng tử, và đột phá mới nhất của Google thì nhiều người hỏi rằng “Liệu khi máy tính lượng tử phát triển hơn nữa, phổ biến hơn nữa” như cuộc cách mạng máy tính cá nhân từng diễn ra thì Bitcoin có còn tồn tại hay không?

Câu trả lời của tôi cho câu hỏi này là “Bitcoin vẫn tồn tại, chắc chắn tồn tại, nhưng sẽ phát triển để kháng lại lượng tử. Điều này sẽ gây ra một nghịch lý, như vậy liệu Bitcoin kháng lượng tử có còn là Bitcoin mà ta biết ngày nay hay không?” Câu trả lời là có, nó vẫn là nó vì Bitcoin là một Ý tưởng, nó không phải là một thuật toán, không phải là hàm băm, không phải đơn thuần là điện tử như hiện nay. Nó là một Ý tưởng về tài chính phi tập trung, là ý tưởng về hệ thống giao dịch không qua trung gian và phân tán toàn thế giới. Ngay cả khi nó không còn tồn tại dưới dạng thậm chí điện tử như ta thấy ngày nay thì Ý tưởng về nó vẫn sẽ tiếp tục cho tới khi nào con người còn tiếp tục đấu tranh cho những giá trị phi tập trung, cho sự bình đẳng và cho một thế giới với những giao dịch tin cậy không cần trung gian và những hợp đồng thông minh không cần công chứng hoàn toàn tự động… Ý tưởng đó không bao giờ lụi tàn vì nó giống như ngọn lửa bất tử được thắp lên một lần thì vĩnh viễn không tắt.

Ý tưởng của Innocare về việc thay đổi cách chăm sóc sức khỏe của con người, từ việc bị động điều trị khi bị bệnh trở nên chủ động chăm sóc và bảo vệ. Ý tưởng về các chất sát trùng thế hệ mới để giúp cho việc chăm sóc da – niêm mạc trở nên đơn giản hơn, hiệu quả hơn, phổ biến hơn và chủ động hơn sẽ ở đó, như ngọn lửa chờ xăng dầu tới để bùng cháy lên mà thôi. Bản thân tôi có thể là người đánh ngọn lửa đó nó leo lắt trong nhiều năm, tôi không sợ và không sốt ruột vì tôi biết cây cổ thụ cần có trăm năm qua hàng nghìn cơ bão để nó vẻ vang đứng đó rọi bóng cho người qua đường thì công ty này chẳng cần vội vã trong nhiệm kỳ 5 năm hay 10 năm, hay 20 năm, 30 năm. Tôi mong muốn ý tưởng về chăm sóc sức khỏe chủ động, ý tưởng về các chất sát trùng thế hệ mới, ý tưởng về giải phóng sức mạnh vi sinh để tái lập cân bằng, ý tưởng về các liệu pháp thay thế điều hòa miễn dịch sẽ tiếp tục chỉ đường cho công ty phát triển. Có thể sau 30 năm, chúng ta sẽ cùng nhau tạo dựng được một điều gì đó cho cộng đồng, và những thành công, thất bại, nỗ lực tốt đẹp bây giờ và trong các năm tới chỉ đúng là những dấu ấn bất tử mà tôi vẫn theo đuổi.

Bài viết Vô đề tháng 5 năm 2024 đã xuất hiện đầu tiên vào ngày Nghĩa NB.

Như vậy, đầu tiên để có thể thấy người xưa coi Doanh nhân là người Chiến thắng.

Điều này có thể dễ dàng thấy trong lịch sử, vua chúa có thể thay, cơ cấu nghề nghiệp có thể thay đổi, thể chế cũng có thể thay theo bánh quay của lịch sử. Nhưng trong vòng quay đó, tầng lớp Doanh nhân có vẻ như được trường tồn và không phải chịu sự nghiền nát của bánh xe lịch sử khi nó quay, đổi hướng. Họ là những kẻ chiến thắng, những kẻ ở lại cùng với thời gian, cùng với các chế độ, các vị vua mới.

Người TQ nói riêng và người Á Đông nói riêng không thiếu các doanh nhân nổi bật nếu xếp về riêng lẻ so với các nước phương Đông. Điều mà các nước Á Đông có vẻ “kém nổi bật” hơn so với các nước phương Tây có lẽ là ở sự thống nhất xuyên quốc gia, xuyên lục địa và hệ tư tưởng không nhất quán, cùng với các biến động lịch sử dữ dội không chừa 1 quốc gia Á Đông nào. Trong khi đó, ở phương Tây, nước Mỹ ngạo nghễ đứng độc lập và an toàn, với những Doanh nhân luôn luôn “nổi bật” hơn các doanh nhân Á Đông.

Tuy nhiên, chữ Doanh nhân trong tiếng Hán có vẻ như vẫn bao quát cả 5 tố chất cần có của Doanh nhân bất kể là Đông hay Tây, cổ hay hiện đại. Đó là.

1. Chữ “亡 – Vong”: nguy cơ

Chữ Vong này trong chữ Thắng có hai ý nghĩa: thứ nhất, kẻ chiến thắng chắc chắn là kẻ phải chấp nhận nguy cơ, rủi ro, vượt qua nó mới là kẻ chiến thắng; thứ hai, kẻ chiến thắng là kẻ ra trận phải biết cân đong đo đếm nguy cơ. Câu Biết mình Biết người trăm trận trăm thắng cũng phản ánh một phần yếu tố Thắng trong chữ Doanh nhân. Nếu chỉ biết mình mà không biết người, hoặc ngược lại thì trận thắng trận thua.

Chấp nhận rủi ro có tính toán là điều kiện tiên quyết của người doanh nhân. Thiếu yếu tố này, không có doanh nhân thành công, chỉ có những người buôn bán tầm thường. Chấp nhận rủi ro có tính toán cũng hoàn toàn khác với những kẻ liều lĩnh, cờ bạc. Cần phân biệt rõ hai kiểu.

2. Chữ “口- khẩu”: tài giao tiếp

Khả năng giao tiếp là sống còn với bất kể ai muốn trở thành Doanh nhân, muốn chiến thắng. Cuốn sách “How to win friends and influence people” chắc hẳn không thể dịch thành “Làm thế nào để thắng bạn bè và ảnh hưởng tới mọi người”, nó chỉ đơn giản hiểu là Nghệ thuật giao tiếp để gây ảnh hưởng và thu hút. Người có tài giao tiếp không phải là người ba hoa chém gió như nhiều người vẫn tưởng. Người có tài giao tiếp là người có sự chính trực, trung thực, cam kết với những điều mình nói. Nhờ đó, họ có thể kết giao thêm nhiều người cùng chí hướng, có thêm nhiều khách hàng trung thành, đối tác uy tín, xây dựng những doanh nghiệp lớn và kèm theo đó là sản nghiệp lớn.

3. Chữ “月 – Nguyệt”: Ý thức về thời gian

Chữ “月 – Nguyệt” tức là mặt trăng, người xưa sử dụng tuần trăng để tính thời gian (ngày âm lịch), vì thế “月 – Nguyệt” là biểu trưng cho thời gian.

Những người thắng trên thế giới luôn hiểu được sự quý giá của thời gian, vì thế lúc nào họ cũng chạy đua với thời gian, để xem ai lợi hại hơn.Người thắng luôn tận dụng triệt để thời gian, sử dụng nó vô cùng tinh tế. Còn người thua thì có đặc điểm chung là luôn lãng phí thời gian.

4. Chữ “貝 – Bối”: Kiếm tiền cũng phải có đạo

Trong tiếng hán chữ “貝 – Bối” có một nghĩa là “取財有道 – Thủ tài hữu đạo”, tức là kiếm tiền cũng phải thuận theo đạo lý, không làm những việc trái với lương tâm.

Những người thắng không tiếp cận lợi ích với một tầm nhìn hạn hẹp, không vì lợi ích mà làm những chuyện nguy hại cho xã hội. Họ hiểu được thế nào là bền vững và lâu dài, vì thế họ sẽ làm ăn đường đường chính chính, từng bước từng bước vững vàng tiến tới. Nếu kiếm tiền bất chính, thì cũng tương đương với đang tự hủy diệt mình.

Cái đạo của việc kiếm tiền thể hiện tầm nhìn vượt thời đại của người doanh nhân, người chiến thắng, vượt xa khỏi chuyện kiếm tiền đơn thuần. Khi đồng tiền kiếm được giúp mang lại lợi ích cho xã hội, làm cho xã hội trở nên tốt hơn, đó là đồng tiền bền vững vì tái đầu tư vào sự phát triển chung của cộng đồng. Nếu đồng tiền kiếm được góp phần tạo ra sự hủy hoại, sớm hay muộn, công việc kinh doanh cũng sẽ gặp sóng gió, thậm chí sụp đổ.

5. Chữ “凡 – Phàm”: Giữ được tâm thái bình thản

Người ta thường nói phàm trần, phàm tục, chữ “凡 – Phàm” ở đây nghĩa là bình dị bình thản. Nhiều người quá coi trọng được mất, chính vì thế rất dễ bị kích động, để rồi cứ luôn phải ở trong vòng luẩn quẩn không tìm được lối ra, rất lâu không thể bình phục lại được.

Người thắng khi đối mặt những điều bất lợi hay khó khăn thì sẽ luôn giữ được tâm thái bình thản để đối đãi, khi mọi chuyện không suôn sẻ họ sẽ biết tự điều chỉnh lại tâm tâm thái của mình, để rồi vượt lên trở lại.

Nguyên lai của chữ “贏 – Thắng” chính là hợp thành của 5 yếu tố trên. Vì vậy hãy rèn luyện chúng để trở thành người chiến thắng.

Bài viết Góc nhìn về Doanh nhân từ chiết tự chữ Hán đã xuất hiện đầu tiên vào ngày Nghĩa NB.

Nghịch lý cuộc sống

Gia đình và nhà trường có thể trang bị kiến thức với phương pháp tư duy đúng đắn, hướng thiện nhưng rõ ràng, đa số chúng ta không sống trong môi trường Gia đình ruột thịt hay nhà trường lâu dài, và càng không sống cả đời. Chúng ta sống trong môi trường xã hội rộng lớn hơn nhiều, trong đó, gần như không có ruột thịt và cũng chẳng có những thầy cô nhân từ. Không tiêu cực chút nào, trong đó chủ yếu chỉ có những người hành động vì lợi ích bản thân, người vì danh, người vì lợi, người vì ái tình, người vì mục đích di truyền, người đơn giản chỉ vì sự nuông chiều của bản thân.

Như vậy theo mô hình phát triển cũ mà thế hệ của tôi được dạy và còn kéo dài tới nhiều sau này nữa, mô hình sinh ra, tập trung học hành, đi làm, lập gia đình, sinh con, nuôi con, già, chết… có gì đó không ổn, thực sự không ổn. Đây là một nghịch lý, sống 1 đằng, học 1 kiểu.

Thế giới ngập tràn điều vô lý từ những trí tuệ và lòng tốt nửa vời

Thế giới này ngập tràn những người ngu dốt và kém cỏi nhưng lại nhân danh lòng tốt để làm những việc ngu dốt, theo mô tuýp siêu anh hùng. Ngược lại, cũng dầy rẫy những ký sinh trùng sinh ra với đầy đủ chức năng nhưng luôn tìm kiếm sự dễ dàng bằng cách bám vào một nơi có vẻ ổn để phát triển trên nền tảng đó. Đâu đó cũng chẳng thiếu những người việc cơ bản của cuộc sống chẳng lo nổi nhưng lại sẵn sàng xả thân vì những kẻ không xứng đáng, vì những việc không giá trị.

Hãy tưởng tượng như này:

Một người chăm chỉ, tỉ mỉ thấy loa đài bám bụi bẩn thì rất khó chịu và sốt ruột, liền mang ra xịt nước tráng xà phòng để đảm bảo sạch sẽ, không cáu bẩn. Kết quả là nhận lại đám loa đài sạch sẽ tươm tất nhưng hoàn toàn vô dụng!

Một người thích trồng cây từ phương xa tới vùng lúc nước, thấy cây lúa bị “úng nước” liền thương cây lúa, mang đi chỗ khô ráo trồng, hậu quả là cây lúa chẳng thể phát triển và không ra được hạt lúa như nó có thể. Một người khác thì đi qua vùng hoang mạc cằn cỗi thấy cây chà là chật vật trong nắng, cát khô cằn liền thương xót mang về trồng trong khu vườn tươi tốt, ngày ngày tưới tắm cẩn thận. Thật không may, cây Chà là bị úng nước và thối gốc, chết.

Có một người vốn giàu lòng trắc ẩn, yêu động vật, thấy con sư tử con lạc bầy, hoang mang lo lắng, không nơi nương tựa, liền đưa về nuôi nhốt trong nhà. Nhiều năm sau, con sư tử nhớ vùng hoang dã, nhớ bản năng săn mồi và nó làm thịt luôn người chủ từng thương xót nuôi nấng nó.

Có những người, thấy ai tỏ ra khổ sở, đáng thương, cô độc, thất bại, kém may mắn… liền dang tay cưu mang coi như người thân trong gia đình, hi sinh cả bản thân cho “nghĩa lớn”. Kết quả nhận lại chỉ là sự lợi dụng trắng trợn lòng tốt và làm hại vô số người đáng nhận được sự quan tâm.

Cũng không thiếu những “bậc thầy” nổ, ba hoa về mọi thứ trên đời nhưng thực sự không có gì, không biết gì, không tử tế gì. Người ta vẫn hay nói “thùng rỗng kêu to”, kẻ ngu dốt thì thường hay khoác lác về trí tuệ hơn người, kẻ nghèo đói thì thường hay phét lác về gia sản kếch xù của…. người bà con, kẻ bủn xỉn thường hay ba hoa về sự hào phóng, kẻ vô luân thường hay trích dẫn đủ điều về luân thường đạo lý nhưng theo dạng học nửa vời.

Và trí tuệ nửa vời

Sông sâu thường lặng sóng, kẻ trí thường không nói nhiều, người giàu tình thương giữ tình thương trong tâm và lặng lẽ làm việc tốt, người tử tế đôi khi lựa chọn sự “dửng dưng” không can thiệp. Bạn chẳng thể trở thành người tốt chỉ vì người khác khen bạn là người tốt, hoặc có một chứng nhận người tốt nào đó. Bạn cũng chẳng thể trở thành người xấu, chỉ vì một vài người không được bạn thỏa mãn mà rêu rao bạn là người không ra gì. Tốt xấu, đúng sai… trên cõi đời này đều chỉ có tính tương đối và do hệ quy chiếu phù hợp, chủ yếu là lựa chọn của bản thân mỗi người dựa trên lòng trắc ẩn và trí tuệ tích lũy.

Buồn cười là chủ yếu chúng ta gặp những kẻ nửa trí tuệ nửa khôn lỏi là chính chứ kẻ trí thì không thể tùy tiện giao du với tất cả hạng người.

Tôi từng gặp và nghe về một vài “Phật tử” nhân danh người con của Đức Phật đi rao giảng về thần phật ma quỷ một cách rất mê muội và ngu dốt, xuyên tạc mọi giáo lý nhà Phật với bản thể cốt lõi là sự giác ngộ từ Từ bi – Trí tuệ. Đạo Phật bỗng dưng trở thành 1 thứ đạo sặc mùi mê tín dị đoan qua lời của hạng người ngu dốt thiếu hiểu biết chân chính. Tôi cũng từng được nghe về hạng người hẹn hạ, trốn tránh trách nhiệm ở cuộc sống thường, lẩn trốn trong những nơi linh thiêng như chùa chiền sau khi đã no xôi chán chè ngoài đời. Những người mang đầy phức cảm tự ti, hoàn toàn không dám đối mặt với những thách thức của cuộc đời, thậm chí không dám đối mặt với những chỉ trích thông thường chứ chưa nói tới những gánh nặng trách nhiệm với người khác. Những người này, họ nhân danh thần phật của họ, trích dẫn vài giáo lý về duyên, nghiệp và tính không nửa mùa để giảng giải cho những người mê muội, thiếu tín ngưỡng, thiếu trí tuệ… cảm thấy thần bí và lo sợ nên gật đầu như bổ củi!

Trong Bhagavad gita có phần “Người thiên về Sattvika (thiện lành) thờ phụng các Thần linh; những người thiên về Rajaska (dục vọng) thờ phụng các Yaksha và Rakshasa; trong khi những người khác, những người thiên về Tamasika (u mê), thờ cúng linh hồn của người chết và yêu ma.”

Và “Những người thực hành khổ hạnh ép xác, không theo chỉ dẫn của kinh văn, bị ám ảnh với ngụy thiện và ích kỷ, bị dục vọng và chấp trước lôi kéo; hành xác và vô cảm với tất cả các cơ quan cảm giác; và TA, cư ngụ trong cơ thể, biết họ là hạng người ma quỷ”

Để thấy rằng, nửa trí tuệ thực sự nguy hiểm như thế nào, họ tôn vinh dục vọng, ma quỷ, thậm chí trở thành như vậy lúc nào không còn hay biết. Một dòng sông liệu có thể tự nhìn thấy mặt nước lấp lánh, và một người liệu có thể tự nhìn thấy lưng mình một cách trực tiếp? Khi đã trở thành thứ gì đó, họ mất đi khả năng phán xét chính bản thân mình và quên mất con người nguyên thủy của mình. Cũng giống như những người sống giả dối trở thành thói quen họ sẽ không còn phân biệt nổi đâu là thật, đâu là dối!

Đừng làm anh hùng nếu trí tuệ chưa thông

Chúng ta đã thấy hạng người nửa trí tuệ nguy hiểm như thế nào rồi, họ làm những việc đáng lẽ không nên làm, họ giúp những kẻ đáng lẽ không nên giúp, họ xuất hiện vào thời điểm đáng lẽ không nên xuất hiện, nói những điều đáng lẽ không nên nói…. Xã hội hiện tại đâu có còn nhiều người với lòng trắc ẩn vốn có cộng thêm nửa trí tuệ, nửa kiên định, nửa chấp nhận… sẵn sàn hi sinh bản thân cho 1 lý tưởng tầm thường, tồi tệ hơn nữa là cho 1 con người dưới mức tầm thường. Họ chỉ nhìn thấy cây mà không thấy rừng, thấy con người bằng da bằng thịt mà không thấy được những dục vọng ghê gớm bao quanh con người đó. Thấy lời nói là không thấy ý tưởng. Thấy hành động mà không thấu động cơ, tâm can. Thấy người ta tự cả ngợi bản thân mà quên mất rằng, mấy ai tự chê mình là kẻ vô năng! Những anh hùng với nửa trí tuệ, họ thậm chí còn không tin những điều họ không muốn tin và điều khiển chính niềm tin của mình chỉ tin vào những điều mà họ muốn tín. Thật không may mắn, niềm tin thuộc về yếu tố bản thể hình thành nên chính bản thân con người họ lại bị chính ý tưởng của những người này điều khiển và ý tưởng đó lại bị che mờ bởi cảm xúc, một bức màn dày đặc che phủ lý chí, làm người ta bị tê liệt, mất khả năng phán đoán.

Hậu quả của những người anh hùng nửa trí tuệ là họ gieo những hạt giống hiểm họa cho xã hội nhiều hơn, họ dành ít thời gian để hoàn thiện bản thể con người, họ không có thời gian để đi chăm sóc – vun trồng hạt giống tốt lành trong xã hội vì quá bận rộn với việc nuôi trồng những hạt giống nửa trí tuệ mà họ đã “dày công” tạo ra.

Vì trí tuệ chưa thông mà sự nhiệt tình lại có thừa, xã hội này ngày càng mất cân đối khi cơ bắp ngày càng tăng và trí tuệ thực sự có vẻ ngày càng giảm. Lòng tham ngày càng tăng lên theo sự dẫn dắt của chủ nghĩa tiêu dùng mà sự chân thành ngày càng giảm do không ai muốn sống thật và thể hiện thật bản thân. Chạy theo hình thức, xa rời bản thể… khiến con người ngày càng xa rời với nguồn gốc của tia sáng linh hồn đầu tiên đáp xuống trái đất và càng ngày càng xa nhà, tới mức không thể tự tìm lối về để rồi khi đã lớn tuổi, họ loay hoay và bất chấp mọi thứ để quay về nhưng đã quá muộn.

Vậy đó, trí tuệ không thông, đừng làm anh hùng. Nếu tự nhận thấy bản thân chưa đủ thông thái, năng lực để gánh tránh nhiệm lớn lao, hãy lựa chọn những điều nhỏ nhặt để bắt đầu và hoàn toàn hợp lý nếu thản nhiên bước qua những trách nhiệm lớn lao. Việc thờ ơ trước những điều lớn lao khi chưa sẵn sàng không phải là một sự vô trách nhiệm, đó là hành động trí tuệ của những người biết mình. Và khi làm ngược lại, hành động anh hùng khi trí tuệ chưa thông, vô hình chung, đang gây hại mà không hay, và khi mầm mống của sự hủy hoại được vun trồng, nó sẽ lớn dần cho tới khi hủy diệt chính người tạo ra nó.

Bài viết Trí tuệ chưa thông, đừng làm anh hùng đã xuất hiện đầu tiên vào ngày Nghĩa NB.

Phân loại mức độ an toàn cho phụ nữ có thai của Acyclovir: B3

Phân loại mức độ an toàn B3 : thuốc được sử dụng trên một số lượng giới hạn phụ nữ mang thai hoặc phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ mà không quan sát thấy sự gia tăng dị tật thai nhi hoặc các tác hại trực tiếp hoặc gián tiếp khác đến thai nhi. Các nghiên cứu trên động vật đã cho thấy có bằng chứng thuốc làm tăng tổn thương thai nhi, nhưng chưa chắc chắn về mức độ ý nghĩa của bằng chứng này với người.

Nhóm thuốc: thuốc kháng virus.

Tên hoạt chất: acyclovir.

Biệt dược: Acirax, Acyvir, Azalovir, Dovirex, Kemivir, Lacovir, Osafovir.

Chỉ định thuốc Acyclovir

Điều trị nhiễm virus Herpes simplex (typ 1 và typ 2) lần đầu và tái phát ở niêm mạc – da (viêm miệng, lợi, bộ phận sinh dục), viêm não – màng não, ở mắt (viêm giác mạc).

Zona, dự phòng biến chứng mắt do Zona mắt.

Một số chỉ định khác như: nhiễm virus Varicella Zoster, thủy đậu.

Chống chỉ định thuốc Acyclovir

Mẫn cảm với thuốc hoặc một số thành phần củathuốc.

Liều và cách dùng

Điều trị càng sớm càng tốt khi có dấu hiệu và triệu chứng của bệnh.

Đường uống: liều uống thay đổi tùy chỉ định.

Nhiễm Herpes simplex tiên phát: 200 mg/lần, 5 lần/ngày, 5 – 10 ngày, có thể tăng đến 400 mg/lần nếu có suy giảm miễn dịch.

Liều dự phòng tái phát nhiễm Herpes simplex tùy tần số tái phát.

Thủy đậu, Zona: 800 mg/lần, 5 lần/ngày, 5 – 7 ngày hoặc tới 10 ngày.

Đường qua da (dạng thuốc mỡ):

Bôi lên vị trí tổn thương cách 4 giờ một lần, 5 – 6 lần/ngày, từ 5 – 7 ngày, bắt đầu ngay từ khi xuất hiện triệu chứng

Chuyển hóa:

Aciclovir hấp thu kém qua đường uống, sinh khả dụng 10 – 20 %, phân bố rộng trong dịch cơ thể và cơ quan. Thuốc chậm thải trừ hơn ở bệnh nhân giảm chức năng thận. Khi bôi lên da, thuốc hấp thu rất ít.

Thuốc dùng đường uống qua được hàng rào nhau thai.

Thuốc phân bố được vào sữa mẹ với nồng độ gấp 3 lần trong huyết thanh mẹ.

Độc tính của Acyclovir

Trên phụ nữ có thai:

Một số bằng chứng hiện tại trên người không cho thấy tăng nguy cơ dị tật bẩm sinh ở trẻ có mẹ dùng acyclovir trong thời kỳ mang thai. Sử dụng acyclovir tại chỗ điều trị herpes cũng không cho thấy tác hại nào.

Ngay cả với liều aciclovir cao nhất ở mẹ, nồng độ aciclovir trong sữa chỉ khoảng 1% và ít có khả năng gây ra tác dụng phụ ở trẻ bú mẹ tuy nhiên vẫn nên thận trọng khi sử dụng. Trên phụ nữ cho con bú:

Chưa quan sát thấy các triệu chứng độc tính trên trẻ bú mẹ, và ngay cả kể sử dụng acyclovir trên trẻ sơ sinh cũng cho thấy dung nạp tốt. Sử dụng acyclovir tại chỗ trên diện tích da nhỏ, xa vùng cho con bú ít gây nguy hiểm với trẻ bú mẹ.

Sử dụng cho phụ nữ có thai

Nếu chỉ định thuốc kháng virus đường toàn thân điều trị tình trạng nặng ở mẹ mang thai, hoặc để bảo vệ thai nhi tránh nhiễm trùng trong tử cung với lợi ích vượt trội so với nguy cơ, thuốc được ưu tiên và đánh giá tốt hơn cả đó là acyclovir hoặc valacyclovir. Acyclovir cũng là thuốc ưu tiên sử dụng điều trị tại chỗ Herpes.

Sử dụng cho phụ nữ cho con bú

Mặc dù aciclovir được ưu tiên hơn cả nếu có chỉ định điều trị kháng virus trong thời kỳ này nhưng vẫn nên thận trọng. Nếu có thể, nên dùng đường tại chỗ.

Có thể cho con bú khi sử dụng acyclovir tại chỗ hoặc đường toàn thân điều trị herpes. Với dạng tại chỗ, chỉ nên dùng các kem hoặc gel thân nước, tránh thuốc mỡ để hạn chế lượng parafin trong thuốc mỡ trẻ nuốt phải khi bú mẹ của trẻ.

Một số tác dụng phụ: Nói chung hiếm gặp khi dùng đường uống. Hiếm gặp buồn nôn, nôn, tiêu chảy, đau bụng, rối loạn tiêu hóa. Các triệu chứng thường hiếm và nhẹ, tự hết nhưng nếu có các triệu chứng nặng nên ngưng thuốc ngay.

Bài viết Thuốc Aciclovir có dùng được cho phụ nữ có thai và cho con bú không đã xuất hiện đầu tiên vào ngày Nghĩa NB.

Tôi vừa nộp thuế 2 quý xong, tốn tiền cơ mà đó là nghĩa vụ của DN, sao mà trốn được. Nhưng….

Hôm qua, cả ngày không 1 cuộc gọi hợp tác, đặt hàng nào nhưng có tới 3 cuộc gọi chẳng đi tới đâu.

• 1 của tạp chí này nọ nhận là bên bộ công thương được anh gì đó bên quản lý thị trường khu vực giới thiệu qua công ty để gửi văn bản mời “giao lưu”. E bảo là công ty em hết sạch tiền rồi, tiền lương tháng còn đang phải tính toán đây, làm gì có tiền mà giao lưu. Thế mà cũng vẫn phải nài bằng được Thiết nghĩ anh chị quản lý thị trường cũng biết tình hình kdoanh năm nay chứ làm gì không biết, mong công ty làm đúng làm được qua năm nay năm sau chứ giao lưu gì tầm này nữa!
• 1 cuộc gọi tham dự tiếp kiến vị này vị khác. Thôi, nếu giờ lãnh đạo có thực tế họ cần gì phải mấy công ty gặp mặt giao lưu, cần là cần mấy công ty làm thật ăn thật, cần mấy công ty làm và đóng thuế đầy đủ, làm sp tốt để đưa ra thế giới mang ngoại tệ về cho VN ấy chứ.
• 1 cuộc gọi của bên ngân hàng muốn cho vay nhưng mà lãi suất vay giờ còn cao hơn cả lợi nhuận kinh doanh thì vay làm gì. DN cố được tới đâu thì cố chứ chẳng muốn biến mình thành con nợ rồi tự huyễn rằng “mọi thứ sẽ ổn sớm thôi”. Các gói cứu trợ cho DN thì mấy cty lẹt phẹt chẳng bao giờ mơ, các cty nào nhận đc thì ai cũng hiểu.

Rồi tình cờ lướt X, thấy có 1 tus của 1 bạn nữ nhỏ tuổi nào đó như trong hình mới thấy mình vẫn còn vui vẻ hồn nhiên chán, bao nhiêu DN đang bị áp lực trả nợ nặng, áp lực duy trì cty khủng khiếp. Nhưng nếu cty có những nhân viên như bạn này cle cũng ok, những người cùng đồng hành vs cty, hiểu cảm giác của ng chủ DN thời kỳ khủng hoảng. Không như nhiều bạn Nv đi làm đúng kiểu zombie doanh nghiệp, làm ít, lười làm, lười học cái mới, lười thay đổi, hay kêu ca phàn nàn, thích đỏi hỏi nhưng tới chuẩn giơ về đúng giờ đi về ko chậm 5 phút. Với tình trạng nhân sự như vậy và thời cuộc như này thì chẳng khó để dự báo trước về “cái chết” cận kề của doanh nghiệp.

HOÀ KHÍ SINH TÀI

Trong phòng tôi ở công ty và phòng làm việc ở nhà đều có bức Hòa Khí Sinh Tài do tôi nhờ một anh thầy thư pháp vẽ chữ và treo trang trọng lịch sự. Suy cho cùng, thiên thời có lúc, địa lợi có số. Thứ mà chúng ta kiểm soát được nhất hẳn là nhân hòa, giữ hòa khí, giữ tinh thần, giữ sức khỏe, phát triển con người…. phù hợp với doanh nghiệp. Hòa khí sinh Tài khí, Còn người còn của, Nhiều người phù hợp cùng làm việc vì tập thể chung thì tập thể chung càng có cơ hội tạo ra nhiều của cải vật chất. Tiền bạc phải được chia cho những người xứng đáng.
Những nhân sự của Innocare hiện tại chỉ đếm trên đầu ngón tay những người đủ bản lĩnh đương đầu với thách thức, kể cả các quản lý đang đảm nhận vị trí quan trọng trong công ty. Họ có thể có năng lực, nhưng bản lĩnh và tinh thần chiến đấu có thể đang không đạt theo yêu cầu của tôi. Điều này làm tôi hết sức lo lắng và luôn tìm cách để được đồng hành với anh em, xem vấn đề nằm ở đâu.

ĐÀO TẠO VÀ TỰ HỌC LÀ CON ĐƯỜNG DUY NHẤT ĐỂ PHÁT TRIỂN GIAI ĐOẠN GIAN KHÓ

Innocare đưa ra các chế độ đào tạo, trong đó đào tạo về chuyên môn, đào tạo về văn hóa doanh nghiệp, đào tạo kỹ năng cho nhân sự từng đội nhóm. Các bạn quản lý và nhân viên được khuyến khích đăng ký tham gia khóa học phù hợp cho công việc hiện tại và được công ty hỗ trợ chi phí tham gia các khóa học tùy vào mức độ gắn bó, vị trí và cam kết của nhân sự.

Các cấp quản lý không tự hoàn thiện mình sẽ bị luân chuyển thành nhân viên và các bạn nhân viên nếu đủ năng lực có thể được điều chuyển làm quản lý thay cho chính quản lý của mình. Các bạn quản lý không có khả năng làm việc chi tiết cũng bị loại bỏ dần khỏi danh sách quản lý. Các quản lý nếu không phù hợp văn hóa sẽ bị cho nghỉ việc đầu tiên. Một trong những văn hóa của Innocare là tinh thần tập thể, nếu nhân viên không sẵn lòng vì tập thể thì nhân sự đó không xứng đáng ở vị trí nhân viên chứ không nói tới quản lý.

Nói chung, giai đoạn khó khăn giống như Lửa Thử Vàng vậy. Đây là giai đoạn rực lửa để doanh nghiệp loại bỏ sắt vụn và tôn vinh giá trị vàng ròng. Và xã hội cũng sẽ tìm được các nhân tố là vàng thật chứ không phải những đồng lẫn lộn.

Bằng tri thức, chúng ta có thể chuyển hóa từ sắt thành vàng, đó là điều đặc biệt của con người.

TĂNG CƯỜNG PHÚC LỢI ĐỂ PHÁT TRIỂN BỀN VỮNG

Innocare phấn đấu trở thành công ty phúc lợi tốt nhất và vẫn đang cố gắng mỗi ngày để tính toán phù hợp với từng giai đoạn của công ty. Tuyển dụng những người phù hợp và chia tay những người không phù hợp. Mỗi ngày tới công ty, tôi hi vọng có thể cùng anh em tiếp tục tạo dựng thêm giá trị, hoàn thiện sản phẩm hơn, tối ưu chi phí hơn, tăng thêm lợi ích cho đối tác, khách hàng, nhân viên công ty.

Công ty cũng bắt đầu nghiên cứu chính sách bảo hiểm khám chữa bệnh cấp cho nhân viên, đầu tiên là các cấp quản lý từ 2024 nhằm giúp nhân sự đảm bảo an toàn trong cuộc sống, đầy đủ sức khỏe để cống hiến. Chế độ này sẽ được mở rộng dần tới các nhân viên và có thể hơn thế nữa…. với mục tiêu trở thành công ty dược có phúc lợi tốt nhất.

Ngay từ khi bắt đầu tạo dựng doanh nghiệp tôi đã tâm niệm phải rằng phải xây dựng một doanh nghiệp bền vững không phải là đơn vị buôn bán thông thường. Công ty tập trung nghiên cứu phát triển các giải pháp, chủ động phát triển về công nghệ, tập trung đẩy mạnh nội địa hóa các sản phẩm. Doanh nghiệp sẽ đi từ cơ sở nhỏ tới thương hiệu bền vững và không phải doanh nghiệp của tư nhân người sáng lập. Vậy nên càng cần phải tìm những con người phù hợp cho doanh nghiệp thay vì sốt ruột thúc đẩy doanh nghiệp phát triển mạnh bất chấp con người không phù hợp hoặc hệ thống chưa đủ vững.

Hi vọng từ 2025, Innocare sẽ thực sự phát triển với hệ thống nhân sự, sản phẩm, thương hiệu đủ để không phải phụ thuộc vào một hay một vài cá nhân. Sức mạnh của doanh nghiệp phải tới từ tập thể và một tập thể mạnh không nhất thiết phải có toàn những cá nhân kiệt xuất!

Bài viết Thời kỳ khó khăn là cơ hội vàng để phát triển nhân sự đã xuất hiện đầu tiên vào ngày Nghĩa NB.

Tôi thì không phải 1 Phật tử đúng nghĩa như mọi người nghĩ, tôi chỉ là tục nhân bình thường, sống bình thường, làm công việc bình thường và có duyên tìm hiểu, thực hành Phật pháp từ hồi nhỏ, đâu đó khoảng 5-6 tuổi được tiếp cận với những giáo lý của nhà Phật như Tứ diệu đế. Sau đó khoảng 10 tuổi thực tập thiền theo phương pháp trong sách bách khoa toàn thư dạy, có lẽ là 1 phương pháp ngồi thiền theo yoga Ấn Độ nhưng cách quán thiền thì như bên Thiền Tông. Rồi sau đó cứ theo dòng thời gian, cuộc sống cá nhân, học tập, công việc, hôn nhân, gia đình… tất cả mọi trải nghiệm cứ cuốn theo với những góc nhìn đa dạng về cuộc sống, đào sâu vào cái nội tâm tâm hồn, cái bản ngã mà vốn dĩ được tôn sùng thái quá nhất là thời trước 30. Để bây giờ, khi đọc và ngộ ra được gì đó ở cái tầm như trình độ hiện có, tôi lại muốn chia sẻ cho chính tôi ngày sau này đọc và cho những bạn bè có chung những niềm quan tâm nhưng chưa có cơ duyên để tiếp cận và tìm hiểu sâu về tâm linh giống như cách tôi được chỉ dẫn.

Về Trung quán luận

Trung quán luận có tựa đề tiếng Phạn: Mūlamadhyamakakārikā; tựa đề tiếng Tạng là  dbu ma rtsa ba’i tshig le’u byas pa shes rab ches bya ba. Trong đó chữ Trung nghĩa là ở Giữa, thể hiện ý nghĩa sâu sắc của con đường Phật giáo là con đường ở giữa, không có vô cũng không có có, không có sắc cũng không có không sắc, không có già chết cũng không có không già chết… không có trên cũng chẳng có dưới, không có quá khứ – hiện tại – tương lai… Chúng ta luôn ở giữa tất cả những khái niệm mà chúng ta đặt ra, vì căn nghiệp này, chúng ta ở đây, và chúng ta thấy những thứ này. Đó là Phúc, hay là Họa, là Tốt hay là Xấu thì chẳng thế nghĩ bàn, chỉ có thể chấp nhận nó như là nó.

Bộ Trung quán luận không phải một học thuyết hoàn toàn mới của Phật giáo. Tương tự như các bộ luận khác trong kho tàng Phật giáo mà tôi từng tiếp cận, tôi thấy nó cũng giống y chang như cách mà các học giả vẫn thường nói rằng, đó chỉ là những cách diễn giải chi tiết những thứ cốt tủy mà Đức Thích Ca đã đi rao giảng khi còn tại thế. Cũng tương tự như cách mà Đức Phật thuyết giảng rằng “Pháp khả thuyết bất khả Pháp”, tức là Pháp nào mà có thể thuyết giảng được thì đó không phải là Pháp. Muốn hiểu Pháp phải tự mình chứng ngộ, tự mình trải nghiệm và tự mình giác ngộ. Mình phải tự gieo hạt giống và nuôi dưỡng hạt giống giác ngộ đó qua nhiều năm tháng, với nhiều nỗ lực thì hạt giống giác ngộ mới có thể thành cây giác ngộ và đơm hoa, kết quả.

Trung quán luận không đưa ra các câu chuyện về thần linh, về thần thông để người đọc trầm trồ tán thán Phật pháp. Trung quán luận, ngược lại chỉ sử dụng phương pháp tư duy logic thông thường, phép phân tích của Phật giáo và dựa trên nền tảng những gì Phật đã từng giảng nhằm mục đích giúp cho mọi người hiểu được sâu sắc, thuyết phục hoàn toàn bằng trí tuệ và bằng tư duy lý tính về những điều Phật giáo rao giảng. Đó là về thuyết nhân duyên, đó là về tính không, đó là về bản ngã, đó là về thời gian, về sự thay đổi….

Bộ Trung quán luận có 27 chương, để mà có thể hiểu được hết tất cả và thực sự thấm thía thì sẽ phải mất nhiều năm chuyên tâm học hỏi, suy ngẫm, hành thiện. Trong khả năng của mình, với những hiểu biết khiêm tốn, và sự thôi thúc cháy bỏng từ bên trong, tôi mong muốn có thể dành từ 1-2 năm để chia sẻ về ý nghĩa của từng chương trong 27 chương của bộ luận. Như tinh thần đã nói ở trên, chia sẻ cho chính tôi của những ngày sau và chia sẻ cho những người bạn hữu cùng mối quan tâm nhưng chưa đủ nhân duyên để tiếp cận Phật giáo cơ sở hoặc những điều tương tự.

Một điều lưu ý với các bạn bè của tôi, Phật giáo rất khác biệt so với các tôn giáo khác trên thế giới. Xét trên nhiều khía cạnh, Phật giáo thực chất là một môn triết học sâu sắc giúp giải thoát con người khỏi sinh tử, giải thoát khỏi nhà tù do chính tâm tạo tác. Phật giáo cũng là một tôn giáo mà tôi thấy gần gũi hơn cả với Tâm linh và thực tế là 1 con đường để phát triển tâm linh tốt nhất. Sự hiểu biết Phật giáo không chỉ dẫn dắt người ta tới sự hoàn thiện của bản thân từ bên trong tới bên ngoài, nó còn có thể dẫn dắt toàn thế giới sang một thời kỳ tiến hóa tâm linh mãnh liệt mới nếu nhất loạt cộng đồng đều biết tới, tin tưởng và thực hành đầy đủ những điều đúng đắn mà Phật giáo đã chia sẻ.

Bài viết này sẽ chỉ nói chung vậy thôi, hẹn mọi người trong 1 bài viết gần nhất cuối tháng 1 về chương đầu tiên của Trung quán luận.

27 chương trong bộ Trung quán luận với 27 luận

1. Quán nhân duyên(pratyayaparīkṣā)
2. Quán khứ lai (gatāgataparīkṣā)
3. Quán lục tình (cakṣurādīndriyaparīkṣā)
4. Quán ngũ ấm (skandhaparīkṣā)
5. Quán lục chủng (dhātuparīkṣā)
6. Quán nhiễm nhiễm (rāgaraktaparīkṣā)
7. Quán tam tướng (saṃskṛtaparīkṣā)
8. Quán tác tác giả (karmakārakaparīkṣā)
9. Quán bản trú (pūrvaparīkṣā)
10. Quán nhiên khả nhiên (agnīndhanaparīkṣā)
11. Quán bản tế (pūrvaparakoṭiparīkṣā)
12. Quán khổ (duḥkhaparīkṣā)
13. Quán hành (saṃskāraparīkṣā)
14. Quán hợp (saṃsargaparīkṣā)
15. Quán hữu vô (svabhāvaparīkṣā)
16. Quán phọc giải (bandhanamokṣaparīkṣā)
17. Quán nghiệp (karmaphalaparīkṣā)
18. Quán pháp (ātmaparīkṣā)
19. Quán thời (kālaparīkṣā)
20. Quán nhân quả (sāmagrīparīkṣā)
21. Quán thành hoại (saṃbhavavibhavaparīkṣā)
22. Quán Như Lai (tathāgataparīkṣā)
23. Quán điên đảo (viparyāsaparīkṣā)
24. Quán tứ đế (āryasatyaparīkṣā)
25. Quán niết-bàn (nirvāṇaparīkṣā)
26. Quán thập nhị nhân duyên (dvādaśāṅgaparīkṣā)
27. Quán tà kiến ( dṛṣṭiparīkṣā)

Nghianb 2023

Bài viết Kiến giải Trung quán luận – Phần Mở đầu đã xuất hiện đầu tiên vào ngày Nghĩa NB.

Trong sự phát triển của bản thân, chủ nghĩa khắc kỷ đưa ra lời khuyên về cách nhận biết những kiểu người chúng ta cần tránh xa. Tuy nhiên, không có nghĩa là chúng ta sẽ hủy kết bạn, block, unfollow những người đó, đơn giản bởi vì, rất có thể người thân của chúng ta như bố mẹ, con cái, anh chị em cũng nằm trong những nhóm người này. Điều quan trọng, là chúng ta cần xây dựng các giới hạn của bản thân với những nhóm người này và biết cách ứng xử trong giới hạn đó cũng như khiến họ tôn trọng giới hạn mà bản thân chúng ta đã đặt ra.

Nếu chúng ta không biết cách ứng xử với 07 kiểu người này, sớm hay muộn họ sẽ hút cạn năng lượng của chúng ta, ngăn cản sự tiến bộ và thậm chí hủy hoại của cuộc sống của chúng ta.

Hãy xem, 7 kiểu người mà các nhà khắc kỷ khuyên chúng ta tránh xa là những ai. Nhận diện họ và thiết lập giới hạn ứng xử với họ.

1. Người hay phàn nàn

Những người hay phàn nàn là những người luôn tập trung vào những vấn đề trong cuộc sống của họ. Họ nhanh chóng đổ lỗi cho người khác cho những bất hạnh của họ và hiếm khi chịu trách nhiệm cho hành động của chính họ. Dành thời gian với những người hay phàn nàn có thể khiến bạn tiêu cực và tập trung vào những khía cạnh tiêu cực trong cuộc sống của chính bạn.

Lý do

Những người hay phàn nàn thường tiêu cực và có thể khiến bạn cảm thấy giống như họ. Họ cũng có thể khiến bạn cảm thấy như bạn không đủ tốt hoặc rằng cuộc sống của bạn không tốt bằng của họ.

Cách cư xử

Nếu bạn không thể tránh xa những người hay phàn nàn, hãy cố gắng hạn chế thời gian bạn dành cho họ. Khi bạn ở xung quanh họ, hãy cố gắng tập trung vào những điều tích cực trong cuộc sống của bạn. Bạn cũng có thể cố gắng chuyển hướng cuộc trò chuyện sang những chủ đề tích cực hơn.

2. Người hút drama

Người thu hút drama là những người dường như thu hút xung đột và hỗn loạn. Họ thường tham gia vào những cuộc tranh cãi bởi các bất đồng nhỏ nhặt, và họ phát triển mạnh mẽ khi trở thành trung tâm của sự chú ý. Dành thời gian với những thỏi nam châm thu hút drama có thể gây căng thẳng và có thể khiến chúng ta bị cuốn vào những drama cuộc đời của chính họ.

Lý do

Những người thu hút drama sẽ không bao giờ ngưng lại việc soi mói đời tư của các ngôi sao, những chuyện thị phi và bản thân họ cũng luôn dính vào những chuyện thị phi. Chính vì vậy, nếu bạn ở gần họ, sớm hay muộn những chuyện thị phi của họ cũng sẽ trở thành 1 phần của chính bạn.

Cách cư xử

Nếu bạn không thể tránh xa những người thu hút drama, hãy cố gắng hạn chế thời gian bên họ, ngưng lắng nghe những chuyện thị phi của họ và hãy hiểu rằng những chuyện thị phi này là do chính họ gây ra. Ngưng chia sẻ và cảm thông với những drama mà họ nói, họ sẽ dần hiểu rằng, bạn không phải là đối tượng phù hợp để họ “trút bầu tâm sự” về drama trong cuộc sống.

3. Người phản đối

Những người phản đối (Naysayer) là những người luôn tiêu cực và chỉ trích. Họ nhanh chóng chỉ ra những sai sót trong bất kỳ kế hoạch hoặc ý tưởng nào và hiếm khi có điều gì tích cực để nói. Dành thời gian với những người hay chê bai có thể khiến chúng ta chán nản và nghi ngờ chính mình. Hãy tưởng tượng bạn là 1 nghệ sĩ có 1 triển lãm tranh theo phong cách của bạn, và người phản đối đi vào thăm quan. Ngay lập tức, họ đặt câu hỏi “liệu bức tranh này có đang sử dụng đúng màu không?” cho dù họ không biết bạn là ai, không biết bạn có phong cách gì. Đặc trưng của họ là phản đối, là dìm người khác xuống để họ tự thấy mình có giá trị hơn.

Lý do

Những người phản đối không đơn thuần là chỉ trích những lỗi sai người khác mà bản thân họ chỉ nhìn thấy những thứ “khác với suy nghĩ của họ”, bất kể họ giỏi thực sự hay họ không có tài cán gì, họ sẽ cố gắng dìm người khác xuống để làm cho mình có cảm giác giá trị hơn. Nếu ở gần họ, sớm hay muộn bạn sẽ mất hết sự tự tin vào giá trị của mình, bị đồng hóa về suy nghĩ và cảm thấy kém cỏi, mất giá trị.

Cách cư xử

Nếu bạn không thể tránh xa những người phản đối, hãy cố gắng hạn chế thời gian bạn dành cho họ. Khi họ bắt đầu chê bai, chỉ trích, bạn hãy tỏ ra lắng nghe và không cần phản đối, bởi vì những người này sẽ không bao giờ dừng lại cho tới khi họ thỏa mãn “cơn khát chê bai” của họ và sẵn sàng xung đột với bất kỳ ai muốn phản đối họ. Nếu đó là người lớn tuổi trong gia đình, bạn hãy cố gắng tự chủ và sống độc lập hơn càng sớm càng tốt.

4. Người thao túng

Những người thao túng là những người sử dụng người khác để đạt được mục đích của họ. Họ có thể là những người ngọt ngào và quyến rũ, nhưng họ cũng có thể là những người tàn nhẫn và ích kỷ. Bởi vì, cho dù họ biểu hiện ra như thế nào, họ luôn có động cơ lợi dụng một điểm yếu nào đó của bạn để phục vụ cho lợi ích của họ. Bạn có thể nhận diện kiểu người này thông qua câu hỏi “Tại sao họ lại đối xử tốt với tôi như vậy, liệu họ có động cơ gì bên trong không?”. Cố gắng trả lời những câu hỏi này bằng lý trí và trực giác, phần nào sẽ giúp bạn nhận diện kiểu người này tốt hơn.

Dành thời gian với những người thao túng có thể khiến bạn cảm thấy bị lợi dụng và tổn thương. Họ cũng sẽ khiến bạn không thể có thời gian cho chính mình với những người khác trong cuộc sống.

Lý do

Những người thao túng có thể khiến bạn cảm thấy như bạn không có quyền kiểm soát cuộc sống của mình. Họ cũng có thể khiến bạn cảm thấy như bạn không đủ tốt hoặc rằng bạn cần phải thay đổi bản thân để làm hài lòng họ.

Cách cư xử

Nếu bạn không thể tránh xa những người thao túng, hãy cố gắng nhận thức được những gì họ đang làm. Đừng để họ lợi dụng bạn và đừng để họ khiến bạn cảm thấy như bạn cần phải làm theo lời họ. Hãy xây dựng một giới hạn và nói rõ với họ về giới hạn đó. Nếu họ không tôn trọng giới hạn đã đề ra, hãy cư xử dứt khoát cả trong suy nghĩ và hành động.

5. Kiểu người đóng vai nạn nhân

Kiểu người đóng vai nạn nhân là những người luôn thấy mình bị ngược đãi, bị đối xử bất công trong cuộc sống và không ai tốt với họ. Họ nhanh chóng đổ lỗi cho người khác về vấn đề của mình và hiếm khi chịu trách nhiệm về hành động của mình. Dành thời gian với nạn nhân có thể khiến chúng ta kiệt sức và khiến chúng ta cảm thấy tội lỗi hoặc phải chịu trách nhiệm về vấn đề của họ. Nếu dành thời gian thường xuyên bên họ, sớm hay muộn bạn cũng sẽ để họ cuốn vào trong những câu chuyện thất bại, cuộc sống bất hạnh kéo dài bất tận của họ và bạn cảm thấy bổn phận của mình là giải cứu cho họ và rằng chỉ bạn mới là người thích hợp nhất để giải cứu họ. Đây là lúc bạn tự chấm dứt cuộc sống tốt đẹp của mình để lao vào vòng thất bại của kiểu người đóng vai nạn nhân.

Trong cuộc sống của kiểu người đóng vai nạn nhân họ luôn luôn là nạn nhân cho những thất bại của họ. Cuộc sống của họ là chuỗi dài những thất bại nối tiếp thất bại. Hãy tưởng tượng cuộc sống của chúng ta giống như 1 bàn cờ vậy, kiểu người nạn nhân là kiểu người luôn luôn bị chiếu tướng và phải ứng phó. Họ luôn nhìn nhận thất bài của mình giống như một điều gì đó không phải là lỗi của họ, rằng họ đã tốt, họ đã cố gắng, nhưng luôn xui xẻo vì người này, vì người khác, vì bố họ, vì mẹ họ, vì một người nào đó xuất hiện trong cuộc đời của họ… Luôn luôn là như vậy.

Hãy nhớ rằng, trong cuộc sống của chúng ta, thành công hay thất bại là chuyện bình thường. Chúng ta có luôn có lựa chọn cho các quyết định của mình và phải chịu trách nhiệm cho quyết định của mình. Nếu cuộc sống của 1 người luôn thất bại, luôn bị “chiếu tượng” thì đó cũng là lựa chọn của họ. Đừng nhận trách nhiệm về mình cho lựa chọn của người khác.

Lý do cần tránh xa

Những người đóng vai nạn nhân sẽ cuốn bạn vào vòng xoáy thất bại của họ nhưng lỗi không phải của họ mà do những người khác gây ra, do hoàn cảnh gây ra. Nếu bạn dành nhiều thời gian cho kiểu người này, bất kể họ là người thân của bạn, ruột thịt của bạn, người yêu của bạn… họ sẽ sớm cho bạn có cảm giác rằng bạn cũng chính là người có lỗi và bạn sẽ cần chịu trách nhiệm cho thất bại của họ. Rồi bạn sẽ có cảm giác bạn cần phải cứu giúp họ. Khi đó, bạn đã tự chấm dứt chính cuộc sống riêng của mình và rơi vào vòng xoáy thất bại cùng với họ.

Cách cư xử

Nếu không thể chấm dứt quan hệ với người kiểu nạn nhân này, hãy hạn chế tối đa thời gian dành cho họ. Không bao giờ được đóng vai người giải cứu đối với họ, không bao giờ được phép đưa giải pháp. Hãy học cách lắng nghe chủ động và đặt câu hỏi dạng như “anh đã thất bại như vậy, nhưng anh đã thay đổi phương pháp chưa?” hoặc “Anh thấy mình có vai trò gì trong thất bại đó của mình không?”. Đừng đồng tình với họ, thậm chí đừng cố gắng tỏ ra đồng tình với họ và đừng hứa hẹn mang tới cho họ giải pháp mà mình là người nghĩ ra vì có thể, bạn sẽ trở thành người hại họ nếu giải pháp đó thất bại.

6. Người theo chủ nghĩa tích cực độc hại

Những người theo chủ nghĩa tích cực độc hại là những người luôn chỉ nhìn thấy và chấp nhận 1 mặt sáng của vấn đề, mặt không thực tế. Họ có vẻ như đang cố gắng tỏ ra hữu ích nhưng sự tích cực của họ có thể quá áp đảo và không thực tế. Dành thời gian với những người theo chủ nghĩa tích cực độc hại có thể khiến chúng ta cảm thấy mình không được phép có những cảm xúc tiêu cực, không được phép sống thực tế rằng có mặt tích cực và có mặt tiêu cực của vấn đề. Đối với kiểu người này, nếu bạn chỉ cần đưa ra ý tưởng rằng có thể sẽ có mặt tiêu cực của vấn đề, họ sẽ gạt đi và không chấp nhận.

Hãy tưởng tượng cuộc đời mình giống như 1 khu vườn có hoa thơm, trái ngọt, nhưng cũng có cỏ dại, có sâu bọ, có nắng và có mưa… có đủ vậy thì cây mới đâm hoa và kết trái. Việc của chúng ta là nhìn nhận cả 2 mặt ở trong khu vườn của mình để có cách ứng xử cho phù hợp, thay vì chỉ nhìn thấy cầu vồng với nắng ấm, hoa thơm trái ngọt.

Lý do

Những người theo chủ nghĩa tích cực độc hại, hay nói cách khác là những người sống với ảo tưởng phi thực tế về cuộc sống sẽ khiến bạn bị rơi vào vũng lầy không lối thoát, không thể giải thích cho các thất bại, cho các lần vấp ngã. Sống với ảo tưởng, bao giờ cũng tốt đẹp hơn so với sống với thực tế, nhưng khi ảo tưởng đó kéo dài từ ngày này qua ngày khác, bạn biết đó, nó sẽ đưa bạn tới không đâu cả và bị tránh xa bởi những người thực tế.

Cách cư xử

Bạn có thể lắng nghe những ý kiến của họ về cuộc sống, theo 1 cách nào đó, bạn đang được lắng nghe về ánh sáng. Bạn không cần phản đối họ, bạn chỉ cần lắng nghe và hiểu rằng, ánh sáng được tạo ra từ bóng tối. Khu vườn của bạn tốt tươi bởi vì có cả lúc mưa, lúc nắng, có cả côn trùng và sâu bọ chứ không phải chỉ có nắng với cầu vồng. Đó là cuộc sống.

7. Ma cà rồng thời gian

Ma cà rồng thời gian là những người luôn đòi hỏi thời gian và sự chú ý của chúng ta. Họ luôn tỏ ra là người thiếu thốn và cần được đeo bám, họ có thể khiến chúng ta cảm thấy mình có nghĩa vụ phải dành thời gian cho họ. Dành thời gian với ma cà rồng thời gian có thể khiến chúng ta kiệt sức và khiến chúng ta không thể tập trung vào nhu cầu của bản thân. Đôi khi, nếu đó là cha mẹ, con cái, người yêu, vợ chồng… của chúng ta, chúng ta có thể bị ám ảnh về họ, luôn suy nghĩ về họ và luôn cảm thấy rằng mình đã không dành đủ thời gian cho họ.

Lý do

Bạn hãy nhớ ma cà rồng là những kẻ luôn thèm khát, càng có nhiều, chúng càng cảm thấy thiếu và cần nhiều hơn. Nếu bạn dành thời gian cho ma cà rồng thời gian kể cả trong hành động lẫn suy nghĩ, bạn sẽ thấy như vậy là đủ, nhưng sau đó lập tức thời gian bạn dành cho ma cà rồng thời gian phải tăng lên thêm vì họ sẽ khiến cho bạn cảm thấy bạn chưa dành đủ thời gian cho họ, cứ vậy tăng lên mãi cho tới khi chính bạn cũng không thể chấp nhận nổi hoặc có ai đó kéo bạn ra khỏi tình trạng trên. Bạn hãy nhớ rằng chúng ta ai cũng chỉ có 24 tiếng đồng hồ mỗi ngày, nếu bạn chỉ dành thời gian cho ma cà rồng thời gian bạn sẽ không có thời gian cho chính mình, không có thời gian cho những người đang thực sự quan tâm đến bạn. Cuộc sống của bạn sẽ bị hủy hoại từ đó, người quan tâm và yêu thương bạn thực sự sẽ dần dần rời xa bạn vì bạn không dành thời gian cho họ mà chỉ tập trung vào 1 đối tượng duy nhất là ma cà rồng thời gian, vì họ thực sự yêu thương bạn nên họ sẽ không bao giờ muốn cạnh tranh và đòi hỏi ở bạn.

Cách ứng xử

Khi nhận diện được Ma cà rồng thời gian, nếu có thể, hãy tránh xa họ. Nhưng nếu đó là người thân của bạn và bạn không thể tránh xa thì bạn hãy nhớ rằng bạn chỉ có 24 tiếng mỗi ngày, hãy phân bổ thời gian hợp lý dành cho bản thân, dành cho những người khác đáng được quan tâm. Và rằng nguồn lực và khả năng của chúng ta là có hạn, hãy đặc ra các nguyên tắc về thời gian hợp lý và tuân thủ, thay vì dễ dãi và do dự trong các quyết định sử dụng thời gian của mình.

Lời kết:

Điều quan trọng cần nhớ là không phải ai thể hiện những hành vi này đều là người xấu. Tuy nhiên, nếu bạn nhận thấy ai đó đang có tác động tiêu cực đến cuộc sống của bạn, bạn nên hạn chế tương tác với họ. Bằng cách tập trung vào các mối quan hệ tích cực và hỗ trợ, bạn có thể tạo ra một cuộc sống trọn vẹn và thú vị hơn cho chính mình.

Chủ nghĩa khắc kỷ luôn nhắc nhở chúng ta về việc phân loại giữa những thứ chúng ta có thể kiểm soát được và những thứ chúng ta không kiểm soát được. Chúng ta chỉ có thể kiểm soát được các lựa chọn của bản thân, cách bản thân đối phó với ngoại cảnh. Chúng ta không thể kiểm soát được suy nghĩ của người khác, cho dù đó có là vợ chồng, con cái, cha mẹ của mình… nhưng chúng ta có thể lựa chọn cách chúng ta ứng phó, cách chúng ta cư xử, thời gian chúng ta dành cho những người khác. Hãy cố gắng dành thời gian hoàn thiện bản thân, thay vì cố gắng dành thời gian để làm “siêu anh hùng” đi giải cứu thế giới.

Cuối cùng, khi đứng trước 1 mối quan hệ mà bạn thực sự muốn giúp đỡ, bạn hãy nhớ rằng, bạn không thể cho đi 1 thứ mà bạn không có. Nếu bạn muốn giúp 1 kẻ bất hạnh kiểu nạn nhân bằng cách dành nhiều thời gian bên họ hơn thì chúng ta sẽ có 2 nạn nhân thay vì 1, bởi vì chính bạn không có đủ thời gian cho mình để có thể tích lũy hạnh phúc, để hoàn thiện con người mình thì bạn không thể cho họ thứ đó.

Cuộc sống giống như bàn cờ mà mỗi người đều phải tự chơi. Bạn chơi bàn cờ cuộc đời của chính mình với các nguồn lực mà bạn sẵn có chứ không phải lợi dụng sự thương hại của người khác. Có người có nguồn lực mạnh, người có nguồn lực ban đầu thấp nhưng tất cả đều cần cố gắng học tập, rèn luyện bản thân, tích lũy nguồn lực cho chính mình để chơi ván cờ cuộc đời của mình và chịu trách nhiệm cho ván cờ đó, cho cuộc đời của chính mình.

#nghianb

Bài viết 7 kiểu người chúng ta cần phải tránh xa đã xuất hiện đầu tiên vào ngày Nghĩa NB.